Henriëtte Jordens
Updated: juli 27, 2024

Gapen

Gapen is een super interessant signaal. We wisten tot voor kort eigenlijk bij mensen niet exact wat het doel is van gapen. Een recente studie uit mei 2021 concludeert dat het gapen als doel heeft om de temperatuur van de hersenen te koelen.

Een hond kan natuurlijk gapen, net zoals ons, wanneer hij moe is of ligt te rusten. Maar gapen wordt óók gezien in stress-volle situaties. Dan is het een zogeheten 'stress-signaal'. Een signaal dat aangeeft dat de hond op dat moment stress ervaart in zijn/haar lijf. Gezien de studie over het gapen bij mensen en het koelen van de hersenen, heel logisch eigenlijk!

Wil jij weten of het gapen bij jouw hond een stress-signaal is? Kijk dan goed naar de context. Ligt de hond gewoon lekker relaxed in zijn mand en gaapt hij, dan is de kans groot dat het gewoon een normale gaap is. Op de foto hieronder zie je een hond aan een strak lijntje, met zijn oren naar achteren. De hond kijkt met geknepen ogen in de camera. Hier zou het gapen heel goed een stress-signaal kunnen zijn.

Wat ik zelf zo bijzonder vind over aanstekelijk gapen gesproken... zelfs het lezen over gapen, kan ervoor zorgen dat je gaapt! Grote kans dat jij nu tijdens het lezen van dit artikel, ook al hebt zitten gapen 😉

Studies over gapen

  • Aanstekelijk gapen is onderzocht bij mensen. Er is een verband bij mensen aangetoond, tussen het hebben van empathie en het reageren op een aanstekelijke gaap. Bijzonder feit; mensen met psychopathische kenmerken, worden veel minder aangestoken om te gapen. Let wel op: niet meteen oordelen wanneer iemand niet mee gaapt wanneer jij gaapt; het gapen houdt ook verband met de vermoeidheid van de persoon.
  • Er zijn verschillende studies gedaan naar gapen bij honden. Honden gapen aanstekelijk is de conclusie uit een studie die verschillende oudere studie's naast elkaar legde. Maar honden gapen net zo vaak mee met een 'onbekende' persoon, dan met bijvoorbeeld de eigenaar. Ook is er geen verband gevonden tussen empathie bij honden en aanstekelijk gapen. Het aanstekelijk gapen, lijkt dus niet voort te komen uit empathie.
  • In weer een andere studie werd het aanstekelijk gapen bij honden niet gevonden. Daarnaast was er een positieve relatie tussen de signalen van stress en angst (bek-lik) en het aantal gapen (in algemeen, maar meer specifiek tijdens de na-fase waarin de mensen niet meer gaapten en hun mond niet meer openden).

Is het 'kalmerend' voor de hond om zelf 'expres' te gaan gapen?

In het boek van Turid Rugaas 'Kalmerende Signalen' wordt er ook gesproken over gapen. Als kalmerend signaal. Hierbij wordt er aangegeven dat honden gapen, om de ander te kalmeren. Hierdoor zou je kunnen denken dat het handig is om zelf ook te gaan gapen, om de hond te kalmeren.

Waarom honden exact gapen, is dus nog niet zo eenduidig te stellen. Er zijn simpelweg niet zulke harde conclusies uit de onderzoeken te trekken. Mensen gapen dus, zoals uit de studie naar voren kwam, om de temperatuur van de hersens te reguleren. Bij honden komt het vaker voor in samenwerking met andere stress-signalen. Persoonlijk zou ik dus niet snel gaan gapen, om de hond te kalmeren. Het gapen wat de hond zelf doet, kan kalmerend voor hemzelf werken; het reguleert immers de temperatuur. Maar ga jij gapen, dan geef je wellicht juist het signaal aan jouw hond af dat jij op dat moment stress ervaart (of moe bent..) 😉 Daarnaast is 'nep' gapen, gebleken niet effectief te zijn. Alleen echte gapen werken aanstekelijk. 

Wil je jouw hond helpen? Kijk dan juist hoe je hem actief kan begeleiden in situaties waarin hij stress ervaart. Soms is een beetje stress niet erg, dat hoort bij het leven. Maar zie je meerdere signalen achter elkaar, dan is het goed om te beoordelen of de situatie waarin de hond zich bevindt, verandert kan worden. Dit kun je doen door een hond uit een situatie te begeleiden, waarbij je zelf duidelijk en kalm blijft en geen stress-signalen afgeeft 😉

Wil je nog meer bekend raken met al deze signalen? Dan is het volgen van een cursus hondentaal wellicht interessant. Kijk hieronder voor meer informatie over de online cursus Hondentaal.

Referenties: 

  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168159120300472   -  Response to intranasal oxytocin, empathy, and contagious yawning in dogs and humans
  • https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0168159119301856    -  The effect of oxytocin on yawning by dogs (Canis familiaris) exposed to human yawns
  • https://www.nature.com/articles/s42003-021-02019-y   - Brain size and neuron numbers drive differences in yawn duration across mammals and birds
  • https://clevercaninelab.auckland.ac.nz/2020/02/14/new-study-contagious-yawning-is-not-a-signal-of-empathy/  -  New Study: Contagious yawning is not a signal of empathy
  • https://www.uu.nl/nieuws/gapen-is-minder-aanstekelijk-bij-mensen-met-psychopathische-kenmerken 

Online Cursus Hondentaal

Tijdelijk met 20,- euro korting!! 

Dit leer je o.a. in de cursus: 

  • Je leert de subtiele signalen 'lezen', welke zijn er allemaal en wat geven ze aan;
  • Jij weet aan de houding en signalen van jouw hond te herkennen hoe hij/zij zich voelt en waarom hij/zij iets doet;
  • Door de opdrachten leer jij hoe je het gedrag van jouw hond kunt interpreteren: wanneer is hij/zij blij of juist gespannen?
  • Je bent bekend met de betekenis van grommen en met de opbouw in spannen vóór het (uitvallende) gedrag. 
  • Doordat jij de taal van jouw hond leert, kun jij supergoed inspelen op het gedrag van jouw hond en op zijn/haar behoeften. Hiermee versterkt jullie relatie!

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}

Wil je meer weten? Check dan deze artikelen.

>