De grote invloed van pijn en fysiek ongemak
Wat nog al eens over het hoofd gezien kan worden, is het effect dat pijn kan hebben op het gedrag van onze viervoeters. Pijn is niet alleen pijnlijk, maar het kan ook heel vermoeiend zijn of voor irritatie zorgen. Je lontje wordt korter..
70% van de honden met probleem-gevend gedrag, hebben onderliggende pijnklachten
Wanneer we dus een hond met probleemgedrag hebben en we aan het gedrag van de hond willen gaan werken, is het altijd belangrijk om rekening te houden met het feit dat er een grote kans is dat fysiek ongemak een rol kan spelen.
Pijn ontstaan of aanwezig tijdens contact met honden
Spel kan bijvoorbeeld té ruw zijn geweest en daardoor erg onprettig voor de hond. Of er kan een blessure zijn ontstaan waardoor de hond pijn verwacht bij contact met een andere hond. Dit zorgt ervoor dat hij bang kan worden. Dit kan soms al in de puppytijd ontstaan zijn! Ook bij oudere honden die ‘ineens’ gaan uitvallen kan dit meespelen. Ze zijn strammer of hebben pijnlijke gewrichten gekregen waardoor spel al snel te ruw is. Hierdoor willen ze andere honden liever op afstand houden.
Chronische pijn
Pijn hoeft niet acuut te zijn ontstaan, zoals hierboven genoemd. Nog vaker, is het onzichtbaar. Nog vaker, lijden hond in relatieve stilte. waardoor het voor ons als begeleider erg moeilijk te herkennen is. We verwachten dat een hond mankt, of piept, dat het pijn heeft. Maar honden geven chronische klachten véél subtieler aan. Hierdoor missen we deze signalen vaak.

Wanneer een hond on-eetbare spullen ook daadwerkelijk opeet, noemt men dit Pica. Pica wordt vaak gezien als 'gedrag', maar kan voortkomen uit onderliggende buikklachten. Giardia (darmparasiet) bijvoorbeeld, maag-darm problemen etc.
Waar kunnen we nu aan denken, wanneer ik het heb over pijn. Waar kan een hond zoal last van hebben?
- gewrichtspijn: artrose, artritis;
- rugpijn: bijv. druk op de zenuw;
- verstuiking of kneuzing;
- hoofdpijn;
- ontstekingen;
- chronische inflammatie van de ingewanden;
- problemen als gruis in blaas en/of nieren;
- huidproblemen, jeuk;
- oor-/oogontsteking;
- en nog veel meer.
Even een goede check-up bij je dierenarts is dan ook aan te raden.
Dit is alleen niet heiligmakend!
In de praktijk komt het regelmatig voor, dat een hond bij de dierenarts onder invloed van adrenaline en stress hormoon, bijvoorbeeld geen pijn lijkt aan te geven. Terwijl in ontspannen staat, dit echt wel zichtbaar kan zijn. Een second opinion, door een ander professional is dan ook altijd aan raden, zodat jouw hond ergens ook in rust of ontspanning kan worden geobserveerd. Bijvoorbeeld door een osteopaat (die met zachte technieken werkt), holistisch dierenarts, fysiotherapeut etc.
Ras-typische aandoeningen en/of passend bij het type hond
Wanneer je zelf jouw hond grondiger wil gaan observeren, kan het zinvol zijn om eerst en te gaan onderzoeken welke aandoeningen vaker voorkomen bij het type hond wat je hebt. Kijk eerst eens naar de rasbeschrijving. Wat zijn veelvoorkomende klachten? Ik schrijf hieronder een paar voorbeelden op, dit kan bij iedere hond wisselen!
Let op: niet iedere hond hoeft hier last van te hebben/krijgen natuurlijk! Het is puur bedoeld om voor jezelf een informatie op te gaan doen over de mogelijk aandoeningen en klachten die er bij verschillende typen honden kunnen onderstaan. Maar iedere hond kan natuurlijk ook weer zelf van iets specifieks last krijgen.
Deze honden staan er bekend om (juist óók de niet-raszuivere honden, daar wordt namelijk niet op gecontroleerd!) dat er meerdere klachten kunnen ontstaan, doordat de schedel relatief klein is ten opzichte van de hersenen. Chronische hoofdpijn is dan bijvoorbeeld een mogelijke klacht, veroorzaakt door Chiari Malformatie en/of Syringomyelie (CM/SM). Soms zeer moeilijk te herkennen!
Grotere rassen krijgen vaker last van aandoeningen zoals Heup Dysplasie (HD) en Artrose. Bij HD passen de heupbotten, niet goed in de kom. Soms omdat de kom niet goed gevormd is, of het heupbot niet goed gevormd is.
Hier zie je dan pijnklachten die zich op verschillende manier kunnen uiten. Slecht lopen is duidelijk, maar niet geaaid willen aan de achterhand is een minder duidelijke.. Maar wel een teken!
Bij artrose zie je vaak pijn bij het opstaan, of opstarten. Gaandeweg de hond meer in beweging is, wordt het dan wat beter.
Jongere honden, zeker wel tot een jaar of 2!, zijn gevoelig voor Giardia. Dit is een darmparasiet die buikklachten veroorzaakt.
Buikpijn kun je soms herkennen door het niet aan de buikstreek aangehaald willen worden.
Andere klachten kunnen zijn: hyper gedrag, happerig en bijterig zijn als pup/jonge hond, op dingen bijten/kauwen die daar niet voor bedoeld zijn of bijvoorbeeld bezitsagressie ontwikkelen.
Dierenartsen geven al snel aan dat een hond diarree moet hebben wanneer hij Giardia zou hebben. Maar in de praktijk merk ik heel vaak dat diarree veel minder voorkomt, maar dat de tekenen kunnen zijn:
1.) vaker dan 2x per dag poepen
2.) moeilijk tegen wisselen snacks of voeding kunnen
3.) regelmatig zachtere ontlasting hebben, of dunnere ontlasting op het einde
Bij 'Het Woud' kun je zelf een testkit aanvragen om de ontlasting te laten testen. Ook kun je testen op wormen (voor preventief ontwormen). Mocht je dierenarts geen Giardia willen onderzoeken, dan kun je het hier altijd zelf laten onderzoeken.
Ook andere problemen aan het maag-darm kanaal, kun je vaak herkennen aan bovenstaande gedragingen. Een chronische onsteking bijvoorbeeld, geeft vaak ook gedrag zoals Pica (eten oneetbare dingen), of druk en hyper gedrag bij aaien buikstreek, bezitsagressie.
Bij oudere honden komen gewrichtsklachten vaak voor, zoals bijvoorbeeld artrose. Je ziet dat een hond minder goed opstaat, sneller moe is bijvoorbeeld. Minder levenslust krijgt, minder ver kan wandelen. Onregelmatig loopt, in telgang loopt.
Ook hier kan door osteopathie, massage & eventueel aangevuld met supplementen en pijnstilling vaak nog een hoop verlichting geboden worden.
Van kruisingen of honden uit het buitenland, kun je niet vaak de rastypische kenmerken opzoeken. Bij een kruising, kun je vooral kijken naar de kenmerken van het individu. Wat laat deze hond jou zien?
Honden uit het buitenland, kunnen wel onderliggende aandoeningen hebben, ook al zijn ze door de stichting 'gezond' verklaard. Buiten de dingen om die iedere hond kan hebben, kun je bij deze honden bedacht zijn op een aantal veel voorkomende aandoeningen. Ook als de hond al langere tijd in Nederland is, kunnen sommige ziekten uit het Middellandse zeegebied of Oost-Europa de kop op steken. Soms met ernstige gevolgen. Leishmania, Ehrlichiose, Hartworm, Babesiose, zijn enkele regelmatig voorkomende aandoeningen.
Pijn, chronische pijn en onderliggende klachten kunnen herkennen bij jouw eigen hond.
Hieronder zal ik een opsomming gaan geven van bepaalde klachten, soms zeer subtiel, waaraan je pijn of ongemak kan gaan herkennen bij jouw eigen hond. Kijk vooral ook altijd naar de context waarin het plaatsvindt, want hijgen kan een teken van pijn zijn, maar ook een teken dat de hond het warm heeft. Maar eerst geef ik je een praktijkvoorbeeld.
Jonge 'speelse' duitse herder
Een tijd geleden kreeg ik een jonge 'speelse' herdershond van ongeveer 16 maanden op consult.
De eigenaresse wilde de hond soms aaien, ook als beloning. De hond leek dit niet goed aan te kunnen. Hij ging dan 'speels' happen, waarbij hij in de armen hapte (zonder schade of pijn) van de eigenaar. Ook sprong hij dan telkens weg, draaide een half rondje (om de hand te ontwijken) en werd dan erg druk.
Verstarren en grommen, zijn signalen die heel makkelijk te herkennen zijn. Maar dit leek voor de eigenaar gewoon jong en speels gedrag.
We zijn in rust gaan observeren en oefenen. Ik vroeg de eigenaresse om allereerst eens niet zo 'snel en vlug' te aaien. Gewoon eens heel rustig bij de kop en het gezicht, de wangen en de oren te kriebelen. Heel langzaam. De hond bleef rustig bij haar staan, kneep een beetje met zijn ogen. Toen vroeg ik haar verder te gaan naar schouders en richting rug/buik. Direct begon de hond weer druk en 'speels' te happen. Deze lieverd wilde haar natuurlijk niet echt bijten, hij was dol op haar. Alleen die plek, waar ze wilde gaan aaien, was echt niet prettig voor hem.
Door uitvragen naar het ontlastingspatroon, het verdere vele 'happen' en druk gedrag, vermoedde ik een infectie met Giardia. Dit is een darmparasiet die voor nogal wat buikpijn kan zorgen. Uit de test die de eigenaresse thuis liet doen bleek direct dat hij besmet was.
Nu konden ze deze schat gaan behandelen en helpen in plaats van te denken dat het 'puber' gedrag was!
Geen hond is hetzelfde
Niet iedere hond zal dezelfde signalen laten zien. De hond uit het voorbeeld hierboven, vond het aaien bij de oren en wangen juist prettig. Maar een andere hond kan dit bijvoorbeeld vervelend vinden, zeker wanneer er oorklachten, of hoofdpijn klachten spelen. Kijk dus altijd goed naar de signalen van jouw eigen hond.
Op welke signalen kun je bij je eigen hond gaan letten?
Duidelijke signalen:
- Piepen, janken, grommen
- Veelvuldig blaffen
- Hijgen
- Niet willen lopen, mank lopen
Subtielere signalen
- In telgang lopen;
- Onregelmatig lopen;
- Minder makkelijker op de bank, trap, auto komen, of over een drempel heengaan;
- Lopend poepen;
- 'Niet op de billen kunnen zitten'
- Moeilijk opstaan uit de mand;
- Een bochtje vaak maar 1 richting op maken;
- Kop scheef houden of flapperen met oren;
- Een poot minder belasten of naar buiten draaien of anders neerzetten;
- Een bolling in de rug zien (buik optrekken);
- Je kan soms met voorzichtig voelen een warmere plek voelen op het lijf van de hond;
- De ogen worden dof, staan samengeknepen, moe. Hond komt kwetsbaar over;
- Hond kan ook verwijde pupillen krijgen, of juist hardere ogen;
- verminderende eetlust;
- meer liggen, slapen. lusteloos;
- een 'kort lontje' krijgen, juist sneller reageren;
- niet geaaid willen worden op bepaalde plekken, 'speels happen' of juist ontwijken;
- Pica gedrag vertonen;
- bezitsagressie vertonen;
- veel 'happen' tijdens aaien, of tijdens contact;
- onregelmatige stoelgang;
- bij 'stress' of iets anders eten, direct last van de darmen
Signalen die voor jou 'een onderbuik-gevoel' kunnen geven, zoals
- Minder enthousiast of niet mee willen gaan wandelen;
- Op andere plek willen gaan liggen;
- Tijdens de wandeling gaan liggen;
- Gespannen, ineengedoken in mand liggen.
Niet ieder signalen betekent op zichzelf altijd dat er iets is. Kijk naar de combinatie van signalen en overleg bijvoorbeeld eens met een professional over wat je ziet.
Jeuk
Een hond met jeuk zit letterlijk 'niet lekker in zijn/haar vel'. Jeuk kan voor ontzettend veel irritatie en ongemak zorgen. Over de relatie tussen jeuk en het gedrag van een hond heb ik al eens eerder een artikel geschreven. Heeft jouw hond hinder/last door jeuk, lees dan hier het artikel.
Hopelijk helpt dit artikel je om eens met een 'open' blik naar jouw hond te kijken. Zodat je jouw hond kan onderzoeken of er misschien nog meer aan de hand is.
Hartelijke groetjes,
Henriëtte

Jeuk kan voor ontzettend veel irritatie en ongemak zorgen.

De online basiscursus 'leer de taal van je hond' is een krachtige cursus. Aan de hand van duidelijke video's en helder lesmateriaal leer je de taal van jouw hond.

