Dr. Amber Batson tijdens een lezing over medische aandoeningen bij agressie

Voor het tweede jaar op rij volgde ik de 'Aggression in Dogs Conference'. Echt zo super leerzaam! Tijdens 15 lezingen komen er diverse sprekers aan bod, over allerlei onderwerpen die te maken kunnen hebben met agressie bij honden. Dr. Amber Batson gaf de lezing: "Sometimes, it Might be Zebras When You Hear Hoofs. Unique Medical Conditions in Aggression Cases."

Ik hamer (zeur) 😉 soms enorm op de relatie, het verband tussen mogelijke onderliggende medische aandoeningen en het probleemgedrag van de hond. Veel honden verwijs is dan ook door naar de dierenarts én een osteopaat, naar een voedingsdeskundige of soms naar een manueel therapeut of een holistisch werkend dierenarts.

Aandoeningen die ik regelmatig tegenkom en die soms voor een hoofdbreker zorgt, vind ik zelf vaak de honden met jeuk en/of ontstekingen. Sommige ziekten zijn heel gemakkelijk in het bloed vast te stellen. Alleen bepaalde ontstekingen kun je alleen goed vast-stellen met een endoscopie bijvoorbeeld. Een onderzoek wat je als eigenaar vaak niet 'even snel' en gemakkelijk laat doen. Heeft een hond jeuk? Heel regelmatig kan dit onder controle gehouden worden met bijvoorbeeld een middel zoals apoquel. Of een sterker middel zoals prednison? Dit zorgt er dan voor dat er in best wel wat gevallen niet op zoek wordt gegaan naar de oorzaak.

Het is ook een heel proces vaak om te onderzoeken waar dit vandaan komt. Dát het belangrijk is om op zoek te gaan naar de onderzaak en de hond hiervoor te behandelen staat vast. De relatie tussen deze aandoeningen en het effect op het gedrag van honden is inmiddels al in meerdere onderzoeken aangetoond,

Werd er van te voren een 'anti-depressiva' gegeven (die onder andere op de serotonine inwerkt), dan werden de negatieve gedrag-sympotomen tegengegaan. Wat erop wijst dat ontstekingen de stemming en het gedrag kunnen beïnvloeden.

Hierbij werd beschreven dat het aminozuur tryptofaan, (zeg maar een soort bouwstof van waaruit andere stoffen worden gemaakt), in het lichaam gebruikt kan worden voor het maken van serotonine. Lees hier meer over het 'gelukshormoon' serotonine en wat het doet. Alleen tryptofaan kan óók door het lichaam aangewend worden om andere stoffen van te maken. Wanneer er jeuk of een ontsteking is, wordt dit aminozuur vaker aangewend om iets anders van te maken (kynurenine). Hierdoor blijft er minder beschikbaar voor het maken van serotonine. Dit wordt dan ook als een mogelijke oorzaak genoemd, voor het ontstaan van het negatieve gedrag.

Nu zijn angststoornissen en depressie niet afhankelijk van maar 1 hormoon. Alleen de bevindingen geven wel duidelijkheid over het verband tussen de medische aandoeningen en het gedrag. 

Gut-Brain Axis (hersen-darm-as)

Het communicatie systeem tussen je darmen en je hersenen wordt de 'Gut-Brain Axis' genoemd. Deze twee organen staan in verbinding met elkaar, zowel fysiek als biochemisch op verschillende manieren.

"De typen en de gezondheid van het microbioom (de darmbacteriën) in de darmen en de hoeveelheid aan stress gerelateerde stoffen die de hond produceert, hebben er invloed op of er vanuit tryptofaan méér serotonine wordt gemaakt in de darmen, of dat er meer van de andere stoffen wordt gemaakt. Dit heeft dus effect op de balans van het serotonine niveau, maar ook op de activiteit (over-activiteit) van het immuunsysteem." Aldus Dr. Amber Batson.

Jeuk!

Itchy makes you witchy and twitchy - Dr. Amber Batson

In een onderzoek van Harvey uit 2019 is een relatie aangetoond tussen de heftigheid van de huid-aandoening en een verscheidenheid aan gedragsproblemen. Onder de gedragproblemen die gezien werden, vielen hyperactiviteit; voedsel stelen; excessief aandacht vragen; over-excitement; en een verminderd vermogen tot trainen. Stress, heeft daarnaast ook een aangetoond negatief effect op het microbioom in de darmen.

Studies in muizen hebben aangetoond dat stress ook een impact heeft op de beschermende werking van de huid-barrière. Dit zorgt er weer voor dat er minder goede bacteriën op de huid-barrière geproduceerd worden. Dit veroorzaakt een toename van huidinfecties.

Wat zegt dit alles nu?

Veel uitkomsten uit deze onderzoeken wijzen op een relatie tussen het microbioom in de darmen en de werking van het produceren van stoffen die de hond nodig heeft om emotioneel gezien in balans te blijven. Daarnaast is er een relatie tussen het microbioom en het ontstaan van ontsteking-ziekten. De gezondheid van de darmen van je hond in balans brengen/houden, op zoek gaan naar een oorzaak voor jeuk en ontstekingen zijn dan ook uitermate belangrijk. 

Sommige ziekten zijn heel goed te herkennen. Andere aandoeningen vereisen kennis van de hondentaal en specifiek kennis van signalen van pijn bij honden. Als voorbeeld: Giardia. Dit is een darmparasiet en die is bijvoorbeeld soms aanwezig bij honden die relatief 'normale ontlasting' hebben. Wanneer je de buikstreek voelt, met zachte onderzoekende aanrakingen, dan kun je daar soms reacties op waarnemen. Ook zie je bij honden dan bijvoorbeeld sneller hyperactiviteit in het gedrag, overmatig hap-gedrag of andere signalen zoals gras of grond eten. Welke allemaal in combinatie met elkaar op een verstoorde darmflora kunnen wijzen.

Ontstekingen in het maag-darm kanaal kunnen zorgen voor gedrag zoals 'Pica', het eten van voorwerpen die niet bedoeld zijn om te eten. Ook hier wordt onrustig gedrag, agressief gedrag, geïrriteerdheid waargenomen. En ook hier kun je zien dat honden kleine signalen laten zien wanneer je de buikstreek voorzichtig voelt. Alle signalen bij elkaar opgeteld, kunnen ervoor zorgen dat er alarmbellen afgaan.

Vermoed je dat jouw hond ergens last van heeft? Geef dan bij jouw dierenarts je vermoeden aan. Vertel over de combinatie met de fysieke klachten en de klachten in het gedrag die je waarneemt. Of bezoek ook een holistisch werkend dierenarts, omdat hier het hele plaatje vaak wordt meegenomen in combinatie met voeding en gezondheid van de darmflora. 

Helaas is het te kort door de bocht om te stellen, dat wanneer de jeuk of de ontsteking weg is, de hond ook weer 'normaal' gedrag vertoont. Vaak zie je wel een significante verbetering, maar ook veel probleemgedrag is een onderdeel geworden van het gewoontepatroon van de hond. Het blijft dus in veel gevallen een noodzaak, om naast medische behandeling, ook gedragstherapie in te zetten om verbetering van het gedrag te zien.

Hartelijke groetjes, Henriëtte