Henriëtte Jordens
Updated: oktober 18, 2024
Maak jij dit ook wel eens mee? Dat je het gevoel hebt dat je hond 'uit het niets' uitvalt? Of dat jouw hond agressief is naar andere honden? Jouw hond zich rondom een speeltje, voer of ligplek ineens agressief gedraagt? Agressie vertoont naar bezoek of misschien wel naar jou? In dit artikel bespreken we de oorzaken en mogelijke oplossingen voor allerlei soorten agressie bij honden. Als hondengedragtherapeut ben ik gespecialiseerd in honden met uitval-gedrag of agressie naar andere honden. Ik help je daar graag mee verder! Hondengedrag Specialist Henriëtte Jordens

In dit artikel lees je;
  • wat wordt er met de term agressie bedoeld?
  • wat is het verschil tussen offensieve en defensieve agressie bij honden?
  • welke vormen van honden agressie zijn er?
  • wat zijn de oorzaken van agressie bij honden?
  • waarom is mijn hond ineens zo agressief?
  • wat is angstagressie hond?
  • moet je een agressieve hond laten inslapen?
  • kan een agressieve hond veranderen?
  • wanneer moet je echt hulp inschakelen?

Wil je liever direct 1-op-1 hulp bij dit gedrag? Kijk dan bij mijn 1-op-1 hondencoaching

Wat is Agressie bij Honden?

Honden Agressie is een overkoepelende term die verschillende gedragingen bij een hond omvat, zoals verstijven, aanstaren (fixeren), besluipen, opjagen, grommen, lippen optrekken, snauwen, blaffen en bijten. Er is altijd sprake van een emotie zoals angst, of boosheid (frustratie). Wanneer een hond agressief wordt is het emotionele systeem hierbij in werking. Het doel van agressie is om iets of iemand op afstand te houden of om iets onschadelijk te maken. (ref. Michael Shikashio seminar "Aggressive Dog").  

Offensieve vs. Defensieve Agressie bij honden:

Offensieve agressie is bedoeld om een bedreiging actief te benaderen en uit te schakelen. Wanneer een hond bijvoorbeeld in de verte een andere hond ziet lopen, erop af rent en dan overgaat tot de aanval, kun je dat als offensieve agressie beschouwen. 

Terwijl defensieve agressie bedoeld is om een bedreiging af te schrikken en op afstand te houden, waarbij de hond zichzelf als het ware verdedigt. Dus er komt een andere hond op jouw hond afgelopen, deze luistert niet naar de lichaamstaal van jouw hond bijvoorbeeld en jouw hond snauwt dan. Mensen zeggen als snel 'agressieve hond', maar dit is dan echt duidelijk defensieve agressie, bedoeld om de ander op afstand te houden. 

Het is belangrijk om te begrijpen dat agressie bij honden nooit 'uit het niets' komt; het is vaak het resultaat van een opbouw van signalen die we kunnen begrijpen aan de hand van de agressieladder. 

Op de afbeelding hiernaast zie je de Agressieladder bij honden. Deze ladder beschrijft een reeks signalen die een hond geeft voordat hij overgaat tot bijten. In het groen zie je signalen die lichte stress aangeven, zoals gapen, knipperen met de ogen, neus likken en smakken.

Dit loopt op naar signalen die steeds meer spanning en ongemak aangeven tot aan de waarschuwingssignalen (in het rood), zoals fixeren, verstijven, grommen, snappen, snauwen en Bijten.

De hondentaal goed leren kennen is dan ook erg van belang, om vroegtijdige signalen van stress en spanning te kunnen lezen en zo uiteindelijke agressie te kunnen voorkomen.

Let op: is er voor een hond totaal geen 'tijd' om andere signalen te laten zien, bijvoorbeeld een voorbijgang aait ineens de hond, zonder dat de hond het ziet aankomen? Terwijl hij niet geaaid wol worden, dan kan de hond bijvoorbeeld direct snappen of bijten. Stap je op de voet van de hond (pijn), dan kan een hond uiteraard ook direct overgaan tot agressie, zoals snappen/snauwen/bijten. 

Agressie ladder bij honden

Welke Vormen van Honden Agressie Zijn Er?

Er zijn verschillende vormen van agressie bij honden, elk met hun eigen kenmerken en oorzaken:

  • Angstagressie, wat is angstagressie hond? Deze vorm van agressie ontstaat wanneer een hond bang is. Honden gebruiken agressie vaak als een verdedigingsmechanisme om zichzelf te beschermen tegen iets dat zij als bedreigend ervaren. Typische triggers kunnen onbekende mensen, andere honden of andere dieren, of bijvoorbeeld voorbij-rijdende prikkels zijn. De hond wil de trigger wegjagen door bijvoorbeeld uit te vallen, of hij wil zichzelf verdedigen door te grommen en grauwen. 
  • Frustratiegedreven Agressie: Frustratie kan ontstaan wanneer een hond wordt gehinderd in het bereiken van een doel. Bijvoorbeeld, een hond aan de lijn die een andere hond ziet, maar niet naar hem toe kan gaan, kan agressief worden uit opgekropte frustratie.
  • Bezitsagressie:  Dit type agressie treedt op wanneer een hond zijn bezittingen verdedigt, zoals voer, speelgoed of een ligplek. De hond kan grommen, snauwen of bijten als iemand probeert zijn bezittingen weg te nemen. Een hond die zijn bezittingen verdedigt is niet per se een 'agressieve hond', wij vinden het vaak erg vervelend en intimiderend, maar in de natuur is het een volstrekt normale vorm van agressie. Bezitsagressie valt onder de frustratiegedreven agressie, meestal raakt een hond gefrustreerd of boos, omdat er iets van hem afgepakt gaat worden. Het wordt ook wel in het engels resource guarding, bezitsagressie bij honden genoemd.
  • Redirectie agressie:  Dit treedt op wanneer een hond zijn agressie of opwinding,  die oorspronkelijk gericht was op een bepaalde prikkel, omleidt naar een ander doelwit. Bijvoorbeeld, de hond haalt uit naar een andere hond aan de lijn, de riem hindert hem en uit frustratie hapt hij in de lijn of naar de eigenaar. Bij meerdere honden in een huishouden zie je ook vaak dat de frustratie kan worden afgereageerd op de andere hond. Redirectie agressie is ook een vorm van frustratiegedreven agressie.
  • Predatiegedrag:  Hoewel dit technisch gezien geen agressie is, wil ik hem toch hier noemen omdat wij het zelf vaak wel zien als agressie. Agressie is gestoeld op een vervelende emotie bij de hond, hij is bang of boos. Bij predatiegedrag, zie je meestal niets van deze emotie terug. Eigenlijk is het namelijk een prettig gevoel, een positieve emotie welke de hond krijgt van het najagen en vangen van een prooi. Dit gedrag is diepgeworteld in het natuurlijk jachtinstinct van de hond en kan soms onbedoeld getriggerd worden door snel bewegende objecten zoals fietsers of joggers. Kenmerkend voor predatiegedrag is dat de hond geen waarschuwing geeft; hij wil de trigger namelijk niet wegjagen! Hij wil hem vangen en/of opeten. Hij borstelt vaak niet, want de hond is niet onzeker of bang. Blaffen uit opwinding en frustratie is iets wat je soms wel kan zien, wanneer een jachthond bijvoorbeeld door het veld gaat en de prooi nog niet te pakken krijgt.
  • Dominantie Agressie: Agressie wordt al snel bestempeld als 'dominantie agressie', terwijl dit vaak verkeerd begrepen is. De hond heeft bijvoorbeeld een hoge houding, een zelfverzekerde houding, waarop de aanname wordt gebaseerd dat de hond dominant zou zijn. Ook deze hond kan zich anstig of bedreigd voelen, maar bijvoorbeeld door leerervaringen in het verleden hebben geleerd dat een hoge houding, het inzetten van offensieve agressie bijvoorbeeld beter werkt. Agressie wordt hoofdzakelijk angst- of frustratie gedreven. Meer lezen over dominatie bij honden? Lees mijn artikel Wat is dominantie bij honden hierover
Hond toont agressie naar de andere hond.

Kenmerkende C-vorm bij de bek van de linkerhond. Dit duidt op meer zelfzekerheid en bereidwilligheid om door te zetten in de agressie naar de andere hond. Leer hier meer over in mijn cursus Hondentaal

Oorzaken van Agressie bij Honden

Agressie bij honden kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:

  • Angst: De meest voorkomende oorzaak van agressie. Honden reageren agressief om zichzelf te beschermen tegen een waargenomen bedreiging. Dit kan komen door slechte ervaringen in het verleden, onvoldoende socialisatie of een traumatische gebeurtenis.
  • Trauma of negatieve ervaringen: Honden die negatieve ervaringen hebben gehad, zoals mishandeling of een aanval door een andere hond, kunnen agressief gedrag ontwikkelen als een verdedigingsmechanisme.
  • Gebrek aan socialisatie: Honden die niet goed gesocialiseerd zijn, kunnen angstig en agressief reageren op onbekende situaties en mensen.
  • Medische problemen: Pijn of ongemak kan agressief gedrag veroorzaken. Honden die acute pijn hebben, kunnen sneller agressief reageren om verdere pijn te voorkomen. Maar ook honden die chronische pijn hebben kunnen agressie inzetten uit angst voor verder pijn, of uit irritatie. Uit onderzoek is gebleken dat bij 80% van de honden met probleemgevend gedrag, onderliggende pijnklachten aanwezig zijn. Pijn en acute pijn zijn dan ook grote oorzaken voor agressie.
  • Frustratie & boosheid: Honden kunnen agressief worden als ze gefrustreerd zijn omdat ze niet kunnen doen wat ze willen. Dit kan gebeuren wanneer ze bijvoorbeeld vastgehouden worden en ze niet achter datgene aan mogen waar ze achteraan willen. Of als er iets afgepakt wordt wat van hen is. De frustratie kan gemakkelijk omslaan naar boosheid.

Agressieve Hond Laten Inslapen?

Het inslapen van een hond vanwege agressie is een moeilijke beslissing en moet altijd als laatste redmiddel worden beschouwd, wanneer de veiligheid van mensen en andere dieren ernstig op het spel staat en wanneer de hond niet geholpen kn worden.

In de meeste gevallen is het helemaal geen agressieve hond, maar vertoont de hond agressief gedrag om een hele duidelijke reden.

Gelukkig is er dus in de meeste gevallen een hond heel goed te helpen, zodat de hond minder of geen agressie meer inzet. Door de lichaamstaal van de hond goed te leren kennen, zijn behoeften te vervullen en bijvoorbeeld pijnklachten te behandelen kun je vaak heel veel verbetering krijgen en de reactiviteit verminderen bij honden.

Schakel bij honden agressie altijd een professionele hondentrainer of gedragstherapeut in. Zij kunnen je helpen met het gedrag, of indien mogelijk met het zoeken naar een nieuwe thuisomgeving voor de hond. Overweeg alle opties zorgvuldig voordat je de drastische stap neemt om je hond in te willen laten slapen. Veel honden kunnen met de juiste aanpak en begeleiding geholpen worden om hun agressieve gedrag te verbeteren.


Hond Agressie Afleren: Tips

Het afleren van agressie bij honden vereist geduld, consistentie en vaak de hulp van een professional. Neem bij bijtincidenten altijd contact op met een erkende gedragstherapeut. Vertoont jouw hond agressie naar andere honden, met andere woorden hond-hond agressie? 

Hier zijn enkele tips om mee te beginnen wanneer jouw hond agressie vertoont naar andere honden:

  • Veiligheid eerst: Zorg ervoor dat je jezelf en anderen beschermt tegen mogelijke agressieve uitbarstingen. Gebruik bijvoorbeeld een muilkorf als dat nodig is.
  • Vergroot de afstand: Creëer afstand tussen je hond en de trigger om escalatie te voorkomen. Dit kan betekenen dat je een andere route loopt tijdens het uitlaten of dat je je hond in een andere kamer plaatst als er bezoek is.
  • Emotie: Onderzoek vanuit welke emotie de hond agressie vertoont en help hem met zich beter te gaan voelen.
  • Management en training: Werk aan het beheersen van de omgeving van je hond en train hem met positieve bekrachtiging technieken. Het vermijden van triggers, het aanleren van alternatieve gedragingen en het toepassen van in stapje de afstand verkleinen en condiotioneringstechnieken kan heel goed helpen om een positieve associatie te krijgen met een trigger die angst of spanning oproept en daarmee ook het agressieve gedrag te verminderen. Dit leer je (zonder moeilijke woorden en gewoon lekker recht voor zijn raap) in mijn uitvallende honden training of in mijn online cursus Passeren kan je Leren
  • Hulp inschakelen: Twijfel je of je een agressieve hond hebt? Zoek de hulp van een professionele hondentrainer of gedragstherapeut om een gepersonaliseerd plan te maken voor jouw hond. Een expert kan je helpen de onderliggende oorzaken van het agressieve gedrag te identificeren en effectieve strategieën te ontwikkelen om het gedrag aan te pakken. Schakel altijd hulp in wanneer er bijtincidenten hebben plaatsgevonden, de hond snapt/snauwt of gromt.

Het begrijpen en behandelen van agressie bij honden kan complex zijn, maar met de juiste aanpak en hulp is het mogelijk om het gedrag van je hond te verbeteren en een veiligere, gelukkiger omgeving te creëren voor zowel je hond als jezelf.

Veelgestelde vragen over agressie

We bespraken hierboven al dat honden die agressie vertonen, dit doen vanwege een emotie die ze voelen. Vaak is dat angst, of frustratie/boosheid. Een hond heeft met de agressie als doel om de afstand te vergroten, of de trigger onschadelijk te maken (dat hoeft niet te betekenen dat hij wil doden, maar datgene wat hij vervelend vindt wil stoppen bijvoorbeeld). 

Kan een agressieve hond veranderen?

Wanneer je agressie gaat behandelen naar de emotie die de hond voelt, ja, in veel gevallen dan kan een agressieve hond veranderen. De eerste stap is hiervoor de lichaamstaal goed kunnen lezen, pijn behandelen, de triggers vermijden of op grote afstand van triggers blijven. Management inzetten zodat het minder vaak voorkomt dat een hond agressie wil gaan inzetten en vervolgens trainen, werken aan een andere associatie. Schakel bij agressie van je hond altijd hulp in van een professional!

Hoe kalmeer je een agressieve hond?

Wanneer een hond bijvoorbeeld agressief is naar een andere hond aan de lijn, dan kalmeer je een agressieve hond het beste door afstand te nemen tot de trigger. Je neemt een hond mee uit de situatie, zodat de spanning kan zakken. Vervolgens is het goed te kijken naar de behoeften van je hond, heeft hij het nodig om even in beweging te komen, te snuffelen om de spanning kwijt te raken? Of juist even steun zoeken bij jou? Bij honden die blaffen of uitvallen aan de lijn kun je nog veel meer dingen doen, lees dat in mijn artikel mijn hond valt uit, tips uitvallende hond.

Is jouw hond ineens agressief naar jou toe, bijvoorbeeld over een botje of speeltje? Zoek de situaties dan niet op, geef de hond geen botjes meer of items waarover hij bijvoorbeeld bezitsagressie gaat vertonen en schakel hulp in om je hierbij te begeleiden. 

Zo kalmeer je een agressieve hond, die agressief naar jou toe is, omdat je hem bijvoorbeeld op een verkeerde plek aanraakt of kamt.

Stop direct met wat je aan het doen bent! Honden die moeite hebben met aanraking kunnen soms last hebben van pijn, of een herinnering hebben aan pijn. Ook kan een hond het simpelweg eng vinden om aangeraakt te worden, of irritatie voelen omdat hij er geen zin in heeft. Stop met wat je aan het doen bent, ruim eventueel de kam op en schakel een gedragsdeskundige in om in stapjes met jouw hond hieraan te gaan werken.


'Passeren kan je Leren'

Lees hier meer over deze unieke vernieuwde cursus.

Dit leer je o.a.

  1. Hondentaal, om de subtiele signalen goed te leren leren.
  2. Spel-oefeningen, om jouw hond te leren normaal te kunnen passeren.
  3. Je leert meer over de hond zelf, waarom doen ze dit en hoe kan je ervoor zorgen dat jouw hond in al zijn behoeften is voldaan?
  4. Last but not least... er zijn ook nog lessen geweid aan 'de eigenaar'. Hoe voel jij je? Welke spanningen neem jij mee? Hoe kun jij hier bij jouzelf verandering in gaan aanbrengen, zodat jij de rots in de branding kan gaan worden voor jouw hond!

Waarom is mijn hond ineens zo agressief?

Hoe komt het dat een hond 'vals' is? Zoals je hierboven hebt kunnen lezen is een hond eigenlijk nooit zomaar ineens 'vals'. Hij heeft ergens angst voor, of raakt gefrustreerd. Hij bouwt spanning op, zoals je kan zien op de agressieladder. Altijd gaan er subtiele signalen vooraf aan de agressie. Leer de achterliggende emotie kennen en leer deze signalen van de lichaamstaal kennen, zodat je kan zien aankomen dat jouw hond ergens angst, spanning of frustratie over voelt.

Heeft een hond pijn, of wordt een hond bijvoorbeeld ineens vastgepakt, dan zie je weinig signalen, omdat er simpelweg geen tijd is voor de hond en hij direct de defensieve agressie inzet om zichzelf veilig te houden of te beschermen.

Samenvatting 

Agressie bij honden kan verschillende vormen aannemen, zoals angst-, frustratie- en bezitsagressie, evenals predatiegedrag en dominantie-agressie. Deze gedragingen komen vaak voort uit angst, trauma, gebrek aan socialisatie, medische problemen of frustratie. Het is belangrijk om de lichaamstaal van de hond te leren kennen en signalen vroegtijdig te herkennen om agressie te voorkomen. Het is eigenlijk nooit een 'agressieve hond', maar de hond zet agressie in om een reden. Bij agressief gedrag is het raadzaam om een professionele hondentrainer of gedragstherapeut in te schakelen om op zoek te gaan naar de onderliggende oorzaak.

Tips voor het afleren van agressie aan de lijn naar andere honden:

  • Veiligheid eerst: Gebruik een muilkorf indien nodig.
  • Emotie: onderzoek vanuit welke emotie jouw hond reageert.
  • Vergroot de afstand: Vermijd triggers door bijvoorbeeld een andere route te lopen.
  • Management en training: Gebruik positieve bekrachtiging en desensibilisatietechnieken.
  • Hulp inschakelen: Schakel altijd professionele hulp in wanner er bijtincidenten hebben plaatsgevonden, de hond snapt/snauwt of gromt.

Met geduld, consistentie en de juiste aanpak kan een agressieve hond veranderen.

Blaft jouw hond naar andere honden en wil je graag meer lezen daarover? Lees dan mijn andere artikel Mijn hond blaft naar andere honden

Wil je gericht werken aan emotie- en gedragsverandering, dan is het raadzaam hier een cursus voor te volgen. Voel je altijd vrij een mailtje te sturen naar contact@henriettejordens.nl 

Mijn team en ik zitten klaar om je vragen te beantwoorden en helpen je graag verder.

Warme groet,

Henriëtte


Dit artikel is geschreven door Hondengedrag Specialist Henriëtte Jordens. Kopiëren of overname van dit bericht zonder toestemming is niet toegestaan. Delen van dit bericht op sociale media via onderstaande links stel ik erg op prijs!

Copyright Henriëtte Jordens - 2024

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}

Wil je meer weten? Check dan deze artikelen.

>