Een tijdje geleden werd ik gebeld door een mevrouw, 'mijn hond is aangevallen door een andere hond, wat nu?'. Haar hond was aangevallen door een grote zware hond (+/- 60 kg). Ze moest deze hond wel 5x opnieuw van haar eigen hond aftrekken.
Haar eigen hond had gelukkig geen ernstige bijtwonden, maar bij de dierenarts werd vastgesteld dat ze meerdere kneuzingen had aan haar rug. Ze liep daarbij ook nog onregelmatig, dus haar poot deed ook zeer.
In de dagen erna, bemerkte haar eigenaresse dat haar hond weer reactief reageerde. In het verleden reageerde haar hond reactief op andere honden, ze had dit door middel van goede training er helemaal uitgekregen. Ze was bang dat haar hond nu een terugval zou krijgen, dus ze belde mij om te bespreken wat ze kon doen om haar hond mentaal te ondersteunen.
Ernst van de verwondingen?
Voordat ik verder in ga op wat je gedragsmatig voor jouw hond kunt betekenen, wil ik eerst zeggen dat de allereerste stap natuurlijk is om jouw hond na een vechtpartij of aanval veilig te stellen. Eventueel gegevens uit te wisselen en naar een dierenarts te gaan. In dit artikel ga ik dieper in op de ondersteuning die je jouw hond kan bieden zodat hij geestelijk ook kan herstellen.
Troosten?
Wanneer je hond aangevallen is maakt dit veel impact. Zowel op de eigenaar als op de hond. Je mag je hond gewoon steunen op het moment dat hij of zij bang is. Het is een misvatting dat je daardoor angst in de hand werkt. Angst is een emotie, en een emotie kun je niet belonen. Dus komt jouw hond bij jou steun zoeken door bijvoorbeeld tegen je aan te gaan staan, geef hem of haar dan die steun! Je 'beloont' er dan alleen het gedrag mee dat je hond naar jou toe komt! Daarnaast kan fysiek contact, op het moment dat de hond aangeeft dit graag te willen, helpen om de bloeddruk te doen dalen.
Wel of niet optillen?
Over het optillen van kleinere hondjes wordt altijd een heleboel gediscussieerd. Mijn visie hierover is dat het antwoord hierop nooit eenzijdig kan zijn. Ja, er zijn honden die worden opgetild en vanaf de armen van hun eigenaar fel gaan blaffen omdat ze dan een grote mond op durven te zetten. Voor deze honden werkt het optillen versterkend voor het blaffende gedrag. Maar... er zijn vele kleinere honden die zich ontzettend prettig en gesteund voelen wanneer ze opgetild worden. Veilig, warm en vertrouwd. Deze honden zullen stoppen met blaffen op het moment dat ze worden opgetild. Voor deze honden werkt het optillen versterkend voor het gevoel van veiligheid en zullen ze dus minder snel blaffen.
En wanneer jouw hondje net is aangevallen geweest, kan optillen dus erg helpend zijn!
Dit betekent niet dat alleen maar telkens optillen de oplossing is! Steun jouw hond, til jouw kleine hond altijd op wanneer jouw gevoel zegt dat je je hond moet beschermen! Maar ga aan de andere kant ook werken aan het gevoel van veiligheid en zelfvertrouwen wanneer jouw hond op 4 pootjes staat. Vind je dit zelf spannend? Laat je dan begeleiden.
Het uitval-gedrag belonen?
Let er wel op dat je je hond niet gaat 'sussen' op het moment dat hij of zij gaat blaffen naar een andere hond. Daarmee bedoel ik bijvoorbeeld dus zeggen dat het 'wel goed' is op het moment dat hij tekeer gaat. Dan ben je namelijk uitval-gedrag aan het belonen.
Direct flink gaan trainen?
Vlak nadat de aanval is gebeurd is trainen en het opzoeken van prikkels nog helemaal niet zinvol. De hond moet eerst herstellen van wat hij of zij heeft meegemaakt. Door mogelijke kneuzingen kan het lopen überhaupt nog niet prettig waarschijnlijk zelfs pijnlijk zijn. De hond zal nu sowieso prikkelbaarder zijn en meer vooringenomen. Het lichaam goed laten herstellen is nu het allerbelangrijkste.
Stress-hormoon nog lang niet uit het bloed
Zo'n twee dagen na de aanval, is de enorme dosis stress-hormoon wat vrij kwam nog lang niet helemaal verdwenen uit het bloed. Dit kan zeker 6 dagen duren, tot wel 6 weken (volgens wetenschappelijk onderzoek, zie de literatuurlijst)! Zou je nu al weer prikkels gaan opzoeken, dan zal er alleen maar triggerstacking plaatsvinden.
De stress stapelt zich dan. Doordat het basis-stress niveau nog erg hoog, zowel door de pijn als door het niveau stress-hormoon, zal het emmertje snel over kunnen lopen. Trainen heeft op dit moment dus nog weinig kans van slagen en is niet zo zinvol.
Prikkels vermijden
Het geven van extra rust is op dit moment het allerbelangrijkste. Rust om het lijf te laten herstellen, en ook rust om het stress-hormoon weer te kunnen laten zakken. Het mooiste ga je op dit moment alle prikkels uit de weg. Zolang de hond nog pijn heeft met lopen, is het zien van andere honden waarschijnlijk al meteen spannings-verhogend. Neem de hond lekker mee naar prikkel arme omgevingen en bouw de wandeling rustig op.
De hond van de mevrouw wordt als de zwellingen verminderd zijn, eerst nog behandeld door en osteopaat. Wanneer deze behandeling en de herstel-periode hiervan voorbij zijn, is het waarschijnlijk weer een beter moment om gedoseerd prikkels op te gaan zoeken en hier aan te gaan werken.
Trainen van het reactieve gedrag
Wanneer de hond fysiek weer voldoende hersteld is, kan de training opgebouwd gaan worden. De impact van zo'n nare ervaring kan wel heel groot zijn, straf de hond nooit als hij of zij toch weer reactief gedrag vertoont.
Nadat het stress-hormoon beter gezakt is, wordt ook duidelijk hoeveel van het reactieve gedrag er echt over is gebleven. Misschien heeft de hond niet meteen meer zo'n heel kort lontje.
Zorg voor veiligheid, en wandel alleen in gebieden waar je aangelijnde honden tegenkomt. Zodat je kan zorgen dat je voldoende afstand kan creëren. Leer dan de hond stap voor stap weer aan om ontspannen mee te lopen. Door op veilige afstand de vervelende prikkel te gaan koppelen aan iets leuks, bijvoorbeeld lekkers, of het doen van een spelletje, kan de emotie van de hond veranderen. Hij kan de andere hond weer als neutraal gaan zien, en afhankelijk van de ernst van het trauma, kan hij misschien zelfs weer een positieve emotie krijgen bij het zien van andere honden. Misschien kunnen de video's uit mijn gratis videoserie je hier vast een eindje mee op weg helpen. Je kunt je hier aanmelden.
Let ook op je eigen gedrag
Een vechtpartij of een aanval kan flinke impact hebben, ook op de eigenaar. Wanneer je met je hond weer naar buiten gaat, en je andere honden tegenkomt, let dan ook op je eigen gedrag. Zorg dat je ontspannen loopt, haal adem! Praat met een lagere stem en niet met een opgewonden hoge stem. Praat alleen wanneer het nodig is, zodat je niet uit zenuwen maar blijft 'babbelen'. Ook dit kan een versterkend effect hebben op onze hond. En trek de riem niet strak. Zo kun je voorkomen dat jouw hond gespannen raakt door jouw eigen houding gedrag.
Ondersteunende middelen
Wanneer jouw hond net is aangevallen door een andere hond, en hij heeft nog niet geslapen tussendoor, dan kan het zinvol zijn om jouw hond met kortdurende medicatie te ondersteunen. Deze medicatie blokkeert het geheugen deels, waardoor de traumatische ervaring zich niet zo goed opslaat in de hersenen. Ondersteuning met deze medicatie kan alleen wanneer dit de behandeling van de verwondingen niet in de weg staat. Overleg hiervoor altijd met jouw eigen dierenarts! Ook kun je overleggen om je hond pijnstilling te geven. Hoe minder heftig de pijn is, hoe beter de hond weer kan ontspannen tijdens de wandeling.
Daarnaast kun je je hond ook helpen met de stress om te gaan door het geven van natuurlijke ondersteunende middelen of homeopathie. Er zijn vele verschillende middelen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld Zylkène, Telizen, CBD-olie, Bachbloesems, Adaptil, Homeopathie en middelen op kruidenbasis. Overleg met je dierenarts en/of natuurgeneeskundig therapeut of laat je goed voorlichten in de winkel. Wil je graag met homeopathie aan de slag? Hieronder kun het interview lezen met klassiek homeopaat Mirjam Kooy.
Samenvattend: 'mijn hond is aangevallen door een andere hond, wat nu?'
Wanneer je hond is aangevallen door een andere hond ga je het beste meteen langs de dierenarts. Laat je hond behandelen indien nodig en bespreek de eventuele mogelijkheden tot pijnbestrijding en medicatie of natuurlijk ondersteunende middelen. Geef je hond rust! Vermijd prikkels voor een tijdje en laat je hond eerst herstellen van wat er gebeurd is.
Wanneer je hond voldoende hersteld is, kun je gaan trainen om te zorgen dat het (eventueel) ontstane reactieve gedrag of de ontstane angst kan verminderen.
Voor dit artikel heb ik klassiek homeopaat Mirjam Kooy uit Harfsen geïnterviewd en gevraagd of zij nog advies heeft in deze situatie.
Mirjam ken ik omdat ik met mijn eigen hond James bij haar ben geweest. Na een inbraak begon hij flink te reageren op mensen die op ons terrein kwamen en ik wilde hier graag een beetje extra ondersteuning bij. Mijn ervaringen met haar waren zo prettig dat ik benieuwd was of ze haar visie over haar vak met jullie wilde delen.
Kun je eerst eens iets over jezelf vertellen?
Mijn naam is Mirjam Kooy en ik ben sinds 2011 klassiek homeopaat voor dieren in Harfsen waar ik samen met mijn vriend een praktijk heb, Homeopathie Mens & Dier.
Als kind wist ik al dat ik dieren beter wilde maken; ik bracht alle gewonde vogeltjes, muizen, eendjes en egels mee naar huis om ze beter te maken. Als dat niet lukte kregen ze een mooi grafje in onze tuin. Ik wist toen nog niet hoe groot de omweg ging worden om mijn eigen praktijk te hebben. En al helemaal niet dat ik dieren met klassieke homeopathie ging behandelen.
Toen het zover was om me aan te melden voor de studie diergeneeskunde werd me dat met nadruk afgeraden omdat ik veel te gevoelig voor het beroep zou zijn. Het moest volgens de decaan echt iets anders worden. En zo rolde ik de mode in. Maar keuzes die je niet met je hart maakt zijn op lange termijn niet bestendig.
Jaren later toen er nieuwe dierenartsenpraktijk in mijn dorp kwam kreeg ik de kans om naast mijn vaste baan twee avonden in de week als assistente aan het werk te gaan. Overdag het modepoppetje en ’s avonds in een witte jas assisteren. Ik wist wel direct ‘dit is wat ik wil doen!’ Door mijn nieuwe baan had ik eindelijk de mogelijkheid om een eigen hond te nemen. Dat werd Saar, een prachtig en lief Bouvierpuppy. Zij kreeg echter al jong gezondheidsproblemen en ze reageerde niet naar behoren op reguliere medicatie.
Ik kreeg van de dierenarts het advies een homeopaat te bezoeken omdat de levensverwachting van Saar door de vele medicatie en haar slechte reactie daarop drastisch achteruit ging. Door de behandeling met homeopathie werd Saar weer de vrolijke speelse hond en kon alle medicatie gestopt worden. Dit bracht mij op het pad van de homeopathie. Ik zag in dat behandeling van ziekte en het zieke dier anders kon en wilde ook leren om op deze natuurlijke, zachte en diervriendelijke manier dieren te helpen.
In 2013 heb ik de opleiding veterinaire klassieke homeopathie afgerond. Droevig en toch ook mooi is dat Saar de dag na mijn afstuderen stierf. Ze is bijna 13 jaar oud geworden. Veel lieve en onvergetelijke dieren hebben inmiddels ons leven gedeeld. Van hen geniet ik dagelijks en ik leer ook steeds weer van onze dieren. Daar waar mogelijk heb ik ze allen kunnen helpen met homeopathie.
Mirjam, zou je eens kunnen uitleggen wat een homeopaat doet/wat homeopathie eigenlijk is?
Homeopathie is een geneeswijze waarbij op een natuurlijke manier het herstelvermogen gestimuleerd wordt.
Anders wordt dat als een wond gaat ontsteken, als het een erg grote wond is of als een dier door andere ziekte, medicijngebruik of ouderdom minder vitaal is. Het zelfherstellend vermogen kan dan te kort schieten en je ziet dan dat de klacht niet of niet goed herstelt of dat er restklachten overblijven. Met een homeopathisch middel kun je dan het herstelvermogen aansturen en stimuleren om een klacht weer in gezondheid om te zetten. Dit geldt natuurlijk niet alleen voor verwondingen, maar voor alle fysieke en mentale klachten.
Krijg jij in jouw praktijk regelmatig met dit soort trauma's te maken?
Ik krijg geregeld dieren die na trauma niet hersteld zijn of waarbij er restklachten over gebleven zijn. Het trauma heeft dan zo’n impact gehad dat het dier vanuit die ervaring gaat reageren op alles wat een potentieel gevaar kan zijn. Door de tijd heen kan dan de reactie steeds heviger worden.
Stel je gaat ervan uit dat een hond die nog onbevangen in het leven staat, die nog geen slechte ervaringen heeft opgedaan, reageert vanuit een nulpunt, het punt waar het dier nog vrij en vrolijk is en zich niet bedreigd voelt.
Als er een trauma plaats vindt slaat die wijzer die op het nulpunt staat uit, er worden razendsnel stresshormonen vrij gemaakt zodat het dier kan vechten of vluchten. Als die wijzer door de sterkte of de impact van het trauma niet terug op het nulpunt van onbevangenheid komt, dan wordt dát uiteindelijk het nieuwe nulpunt en gaat het dier van daaruit reageren. De wereld wordt dan steeds bedreigender.
Wat is jouw eerste advies wanneer iemand vertelt dat de hond is aangevallen geweest of gevochten heeft met een andere hond?
Mijn advies m.b.t. homeopathie is om het dier zo snel mogelijk Arnica te geven. Arnica kan behulpzaam zijn bij het herstellen van trauma’s, zowel mentale als fysieke trauma’s *.
Ik ben niet zo’n voorstander om mentale trauma’s met reguliere medicatie te behandelen, omdat het de symptomen onderdrukt (symptoombestrijding) en de onderliggende emoties en angsten niet oplost.
* wettelijk gezien mag er geen indicatie gepubliceerd worden wat de werkzaamheid van een homeopathisch middel is. ik mag wel aangeven waarbij het behulpzaam kan zijn. Voor meer toegespitste informatie over de werking mag men uiteraard contact opnemen.
Op wat voor een manier kun je gaan werken aan het mentale trauma?
Als een dier niet goed herstelt van trauma en ondanks Arnica blijven je de gevolgen van het mentale trauma merkbaar in het gedrag van je hond, dan bekijk ik met de eigenaar wat de overgebleven symptomen zijn, dus hoe reageert de hond en in welke situaties.
Maar ook wat is er precies gebeurd en wat zijn de voorgaande ervaringen met andere honden geweest? Wat is er nog meer in het leven gebeurd, hoe is het leven gelopen? Het karakter van het dier is van belang omdat het meespeelt in het verwerken van het trauma en hoe de hond na een trauma reageert.
Aan de hand van deze informatie bekijk ik welk middel passend is om de hond te helpen het trauma verder te verwerken en weer vertrouwen in het leven te krijgen. Het is helemaal fijn als er naast de homeopathische behandeling een training/ begeleiding gegeven wordt. Je ziet dan als de hond een homeopathisch middel krijgt, hij of zij makkelijk te trainen en begeleiden is en het herstel veel sneller gaat.
Kun je zomaar alles geven (uit de winkel) aan de hond? En kleven daar nog risico's aan?
Het moeilijke met middelen uit de winkel is dat er op de verpakking niet meer aangegeven mag worden wat het werkingsgebied van het middel is. Dus men moet weten wat men moet kopen.
Homeopathische middelen zijn verkrijgbaar in verschillende potenties (sterkte van het middel). In de winkel zijn lagere potenties verkrijgbaar. In die zin kun je daar weinig kwaad mee doen. Maar het gevaar van een lage potentie, dus een middel wat niet zo’n sterke werking heeft, is dat het mogelijk te weinig doet bij de klacht.
Doorgaans heeft een acute klacht een hoge dynamiek. Dat wil zeggen dat de symptomen plotseling en heel hevig zijn, wat logisch is na een aanval van een hond (schrik, angst) met eventueel ook nog fysieke verwonding. Een homeopaat past het middel aan de dynamiek van de klacht aan. Dus hoe meer dynamiek, hoe sterker je het middel geeft om te zorgen dat er herstel op kan treden. Daarbij houden we rekening met nog een aantal factoren, zoals de gevoeligheid van de hond. Hoe gevoeliger de hond is, hoe sneller hij kan reageren op de prikkel van het homeopathisch middel en kun je het middel dus minder sterk geven.
Er komt best wat bij kijken om te zorgen dat de hond goed en adequaat kan reageren. Als mensen aangeven dat ze homeopathie ‘geprobeerd’ hebben, vraag ik me altijd af of er een zelfhulpmiddel in de winkel is gekocht of dat er een klassiek homeopaat bezocht is. Want als je bovenstaande ‘maren’ en ‘wanten’ bekijkt dan kun je je voorstellen dat een middel misschien niet de vinger op de zere plek heeft gelegd.
Ik zou graag mijn EHBO kastje willen aanvullen met een paar homeopatische middelen. Welke middelen mogen niet in je EHBO kastje ontbreken?
Eigenlijk zou iedereen een flesje Arnica altijd bij zich moeten hebben, zodat dit nadat er incident heeft plaats gevonden direct toegediend kan worden. Deze mag niet ontbreken in je EHBO kastje, maar ook zeker niet in je beloningstasje of jaszak.
Verder is het, zoals eerder uitgelegd, zo afhankelijk van verschillende factoren welk middel een hond nodig heeft na mentaal trauma dat ik niet een standaard setje hiervoor zou kunnen aanraden. Dus de aanvullende behandeling zou eigenlijk aan een veterinair homeopaat over gelaten moeten worden.
Voor fysiek trauma mag Calendula niet ontbreken, wat behulpzaam kan zijn bij het herstel van wonden. Ook bij fysiek trauma zijn er diverse andere homeopathische middelen die een specifieke werking hebben op bepaalde verwondingen en pijn.
Zijn er nog andere dingen die je wil vertellen?
Ook oude trauma’s, zelfs van jaren terug, kun je nog positief beïnvloeden met homeopathie. Echter hoe langer een klacht bestaat, hoe langer het duurt voordat volledig herstel bereikt is. Uiteraard is het altijd mogelijk om te overleggen of klassieke homeopathie iets kan betekenen in het behandelen van de klachten van jouw hond (www.mirjamkooy.nl ).
Geef homeopathie een kans ook al heb je misschien al een zelfhulpmiddel geprobeerd en werkte dat niet. Grote kans dat het middel niet in evenwicht is geweest met de klacht.
Vind je het heel interessant dan zou je een Homeopathie EHBO cursus kunnen volgen. Deze zijn doorgaans gebaseerd op acute klachten bij mensen, maar gelden natuurlijk ook voor dieren. De homeopathie opleiding AVKH in Zwolle geeft bijvoorbeeld geregeld een 2-daagse cursus (zie: https://www.ehbohomeopathie.nl/) .
Mirjam Kooy
Valt jouw hond blaffend en/of grommend uit naar andere honden?
Download dan mijn gratis E-book 'Meer begrip voor je hond' met reactief of uitval-gedrag naar honden.
* Leer meer over de mogelijke oorzaken; is het altijd angst? Of speelt opwinding en genetische aanleg ook een rol?
* Wat heeft dominantie er mee te maken?
* En ontvang 3 waardevolle adviezen, om alvast een paar stappen te kunnen gaan zetten!
Meer lezen over het verminderen van stress?
Er bestaan nog veel meer manieren om stress bij honden te verminderen. Ik heb er verschillende blogs over geschreven.
- De verslaafde hond; over hoe balgooien verslavend kan zijn en dit het algehele stress-niveau omhoog brengt.
- Kauwen verlaagt stress; over de kalmerende werking van kauwen en welke materialen hiervoor geschikt zijn
- Dit mag je niet missen! Het verband tussen (positieve) stress en reactiviteit; het meest complete blog over stress en reactiviteit